فهرست مطالب

مطالعات دفاع مقدس - سال سوم شماره 3 (پیاپی 11، پاییز 1396)

نشریه مطالعات دفاع مقدس
سال سوم شماره 3 (پیاپی 11، پاییز 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/09/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علی میرهاشمی، سجاد اسمعیل لو، هادی خان محمدی صفحات 9-40
    شناخت نیازهای واقعی و ارایه خدمات موثر به ایثارگران و خانواده های آنان در ابعاد مختلف فرهنگی، علمی، آموزشی، اجتماعی، بهداشتی درمانی، بیمه ای، معیشتی، اشتغال، مسکن، حقوقی، اداری، رفاهی و استخدامی با حفظ اصول عزتمندی، عدالت و روحیه خوداتکایی و شیون ایثارگری از جمله سیاست هایی بوده است که همواره در قوانین موضوعی مربوط به ایثارگران سعی شده است تا به آن توجه شود. قانون برنامه پنجم توسعه نیز، که در راستای الزامات سند چشم انداز تهیه شده است، اولویت دادن به ایثارگران را در عرصه های اقتصادی و آموزشی مورد توجه قرار داده و به عنوان یک سیاست کلی مدنظر قرار داده است. بررسی این قانون با توجه به فرارسیدن زمان تدوین برنامه ششم توسعه برای دستگاه های اجرایی به منظور شناخت آسیب ها و ضعف و قوت های آن امری ضروری به نظر می رسد. بدین منظور در این مقاله ابتدا به بررسی مفاد قانون برنامه پنجم توسعه و ارایه آسیب های مختلف پرداخته می شود و سپس در گام بعدی، با تطبیق آن با سیاست های کلی ایثار و شهادت، شکاف های آن از منظر دیگری احصا می گردد. در ادامه با شناسایی مسایل و موضوعاتی که در جامعه ایثارگری وجود دارد و هم چنین آسیب های نظری گذشته به اولویت بندی آن آسیب ها پرداخته می شود و در نهایت پیشنهادها و سیاست هایی برای تدوین قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور در حوزه ایثار و شهادت ارایه می گردد.
    کلیدواژگان: ایثار و شهادت، آسیب شناسی، برنامه پنج ساله پنجم توسعه، تکنیک تاپسیس
  • ساسان صیرفی، مسعود اخوان فرد صفحات 41-78

    محاصره دریایی از شیوه های مجاز در جنگ دریایی است که به ویژه برای فشار اقتصادی علیه دشمن به کار می رود. از نظر حقوق جنگ دریایی اعمال محاصره دریایی تابع قواعدی است که اعتبار قانونی محاصره دریایی منوط به رعایت آن هاست. در جنگ ایران و عراق شیوه محاصره دریایی توسط هر دو طرف جنگ به کار گرفته شد. ایران در طول هشت سال جنگ، عراق را تحت محاصره کامل دریایی قرار داده بود. متقابلا، عراق نیز در آغاز جنگ نفت کش ها در سال 1363 (1984) کوشید حملات هوایی خود علیه کشتی های نفت کش در خلیج فارس را بر مبنای محاصره دریایی جزیره خارک توجیه حقوقی کند. مقاله حاضر به واکاوی قواعد حقوق جنگ دریایی درباره محاصره دریایی و بررسی و ارزیابی حقوقی رویه های ایران و عراق در این خصوص پرداخته است. یافته های این مقاله نشان می دهد محاصره دریایی ساحل عراق توسط ایران، با رعایت موازین حقوق جنگ دریایی انجام شده بود، اما محاصره ادعایی عراق در مورد جزیره خارک به لحاظ نقص موازین یادشده وجهی از اعتبار نداشته و مجوز حمله به کشتی های تجاری نبود.

    کلیدواژگان: اعلامیه 1909 لندن، راهنمای سان رمو، اصول هلسینکی، اعمال موثر محاصره دریایی، منطقه ممنوعه دریایی، جنگ نفت کش ها
  • محمدجواد سبحانی فر، هادی مراد پیری، چمران بویه صفحات 79-98

    دوران هشت ساله دفاع مقدس یکی از مهم ترین مقاطع تاریخی و مهم ایران از منظر ارزش های انسانی و الهی است. برای نگهداشت و انتقال ارزش های دفاع مقدس به نسل آینده باید این فرهنگ در برنامه ریزی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور مدنظر قرار گیرد. در این راستا کشورها برای تدوین سیاست فرهنگی خود راهبردهای متنوعی را متناسب با دیدگاه های سیاسی و وضع اجتماعی خود مدنظر قرار می دهند. هدف این راهبردها حراست هویت ملی از طریق حفظ و حراست میراث فرهنگی و احیای گذشته تاریخی در راستای تقویت غرور ملی و مذهبی است در غیر این صورت ارزش ها و معانی غنی فرهنگی یک رویداد ارزشمند به فراموشی سپرده خواهد شد. براین اساس نویسندگان این مقاله در پی پاسخ به این سیوال اند که چه خط مشی هایی برای حفظ و انتقال علوم و معارف دوران دفاع مقام موثر است؟ یافته های تحقیق در راستای آزمون فرضی مقاله مبتنی بر مطالعات میدانی نشان می دهد که سیاست گذاری فرهنگی در قالب پنج راهبرد تولید محصولات آموزشی (آموزش و پرورش و آموزش عالی)، تولیدات نمادین، تولیدات شنیداری، دیداری و ارتباطی، تولیدات نوشتاری، تولیدات مناسک مذهبی در نگهداشت و انتقال علوم و معارف دفاع مقدس به نسل های کنونی و آتی موثر است که در این میان تولیدات شنیداری، دیداری و ارتباطی بیشترین تاثیر و تولیدات نمادین کمترین تاثیر را دارند.

    کلیدواژگان: دفاع مقدس، فرهنگ، سیاست گذاری فرهنگی، راهبرد نگهداشت و انتقال
  • رامبد باران دوست، احمدرضا شفیعی صفحات 99-129

    رهبری مهمترین عامل پیروزی و شکست و حفظ روحیه و پیشگیری از آسیب های روانی در جنگ است. شخصیت عرفانی و حماسی حضرت امام(ره) از ایشان، رهبر و فرمانده ای بی نظیر در دوران دفاع مقدس ساخته بود که نگرش، آموزه ها و سیره ایشان تاثیر عمیق انکارناپذیری بر روحیه ملت و رزمندگان و آمادگی های آنان در برابر دشمنان داشت. عشق و محبت وصف ناپذیر آحاد ملت و رزمندگان اسلام به ایشان از باورهای دینی آنان سرچشمه می گرفت. رزمندگان اسلام افزون بر محبت بسیار زیاد به حضرت امام، عمیقا باور داشتند. ایشان جانشین امام عصر(ع) است و از ولایت امام معصوم و شان مرجعیت دینی و زعامت سیاسی جامعه اسلامی برخوردار است. از این رو در چارچوب این باور ولایت حضرت امام را در ادامه ولایت معصوم پذیرفته و به لوازم آن پایبند بودند و اطاعت و پیروی از آنان را بر خود واجب می دانستند. پژوهش حاضر به بررسی تاثیر کلام حضرت امام بر عناصر کار تیمی رزمندگان قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) در دفاع مقدس با تمرکز بر عملیات کربلایی ها می پردازد. جامعه آماری این پژوهش، کارکنان قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) در شهر تهران هستند که در عملیات کربلای 5 شرکت داشته اند. از این تعداد جامعه آماری که 21 نفر است براساس روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 37 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. نتایج نشان می دهد کلام حضرت امام بر همه 17 مورد از عناصر کار تیمی در بین رزمندگان اسلام در جبهه های حق علیه باطل موثر است. حضرت امام با سخنان خود به آن ها شور و شوق و اعتماد به نفس می ب خشید و این مساله منجر به حضور مداوم و پرصلابت مردم و رزمندگان در جبهه های جنگ می شد.

    کلیدواژگان: کلام حضرت امام (ره)، رزمندگان اسلام، اصول کار تیمی، جنگ تحمیلی
  • رزیتا سپهرنیا*، سید احمد حسینی سیر صفحات 101-120
    هدف این مقاله شناسایی نقش فرهنگی زنان در آثار عکاسی جنگ در حوزه قدرت نرم است. روش تحقیق بصورت کیفی و تحلیل مضمون انجام شده است. جامعه آماری عکاسان و خبرگان حوزه جنگ و 907 عکس زنان در جنگ با موضوع فرهنگی بوده که بصورت کاملا هدفمند و غیر احتمالی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات بصورت مصاحبه اکتشافی و نیمه ساختار یافته انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده های استخراجی بر اساس تعیین فراوانی در آثار عکاسی و تفکیک نقش فرهنگی زنان و از طریق کدگذاری مفاهیم پایه، مفاهیم سازمان دهنده، مفاهیم فراگیر انجام شد. (یافته های تحقیق از بعد عملیاتی و اجرایی در چهار مولفه: بازنمودهای فرهنگی تجلی بخشی مشارکت های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی نقش انگیزشی و اثر گذار در تعاملات اجتماعی نقش توان افزایی در تولید سبک زندگی طبقه بندی شد. نتایج موید آن است که نقش فرهنگی زنان (عاطفی انگیزشی) در بدرقه رزمندگان، سوگواری و تشییع شهدا، حضور در مزار شهدا و زندگی در مناطق جنگی بترتیب جزء بالاترین سوژه های عکاسان در حین جنگ و استقبال از آزادگان ورزمندگان، حضور در مزار شهدا و سرپرستی خانواده شهدا و اسراء از شاخص های اثرگذار پس از جنگ محسوب می شوند. تقویت نقش فرهنگی زنان از طریق هنرهای تصویری و دیداری باید جزء ضروریات سیاست گذاری های فرهنگی قرار گیرد. زیرا این تصاویر، می توانند بعنوان ابزاری موثر در تقویت قدرت نرم کشور در مواجهه با سیاست های نظام سلطه و بروز امنیت ملی، اثرگذار عمل نمایند.
    کلیدواژگان: نقش زنان، دفاع مقدس، آثار عکاسی، قدرت نرم
  • تیمور مالمیر، فردین حسین پناهی صفحات 131-156

    خاطره نوشته های جنگ با ویژگی های منحصر به فردشان، هرچند از منابع تاریخ جنگ محسوب می شوند، غالبا در دست های متمایز از منابع و متون تاریخی طبقه بندی می شوند. این مساله به ویژگی های روایی خاص این آثار مربوطه می شود، چنان که در آنها مرز میان تاریخ و ادبیات همواره در نوسان است. در این پژوهش، به منظور شناخت ویژگی های روایی و مولفه های حاکم بر روایت پردازی خاطرات جنگ، و همچنین به منظور بررسی فرضیه امکان دست یابی به الگویی بنیادین در روایت این خاطرات، سه خاطره نوشت انر خاطرات دفاع مقدس (بابانظر، یکی از این روزها به بلوغ رسیدم و چزابه) به عنوان زمینه بررسی موردی انتخاب شده و فرایندها و مولفه های موثر در روایت پردازی این آثار، بر مبنای نظریه ساختارگرایی، بررسی و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق، نقش بنیادین الگوهای ذهنی و هم زمانی (Synchronic) در شکل گیری "روایت" خاطرات جنگ را نشان می دهد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و داده ها به روش کتابخانه ای گردآوری شده است.

    کلیدواژگان: خاطره نویسی جنگ، روایت، الگوهای ذهنی جمعی، خود، ساختار آشناسازی قهرمانی
|
  • MOSTAFA BARANDOUST, Ahmad Reza Shafiee Pages 99-129

    Leadership is the most important factor in victory and defeat and maintaining morale and preventing psychological damage in war. The mystical and epic character of Imam Khomeini (as) had made him a unique leader and commander during the time of the Holy Defense, whose attitude, teachings and manners had an undeniable profound effect on the spirit of the nation and the warriors and their preparations in Had against enemies. The indescribable love and affection of the people of the nation and the warriors of Islam for them came from their religious beliefs. The warriors of Islam, in addition to their great love for the Imam, deeply believed in him. He is the successor of Imam Asr (AS) and enjoys the guardianship of the Infallible Imam and the dignity of religious authority and political leadership of the Islamic society. Therefore, in the framework of this belief, they accepted the guardianship of Imam Khomeini in the continuation of the guardianship of the infallibles and adhered to its provisions, and considered obedience and following them obligatory. The present study examines the effect of Imam's words on the elements of the teamwork of the warriors of the Khatam al-Anbiya (PBUH) camp in the holy defense, focusing on the operations of the Karbalais. The statistical population of this study is the staff of Khatam-Al-Anbia (PBUH) camp in Tehran who participated in Operation Karbala 5. Of this number, which is 21 people, 37 people were considered as a sample based on cluster sampling method and a questionnaire was distributed among them. The results show that the words of Imam Khomeini are effective on all 17 elements of teamwork among the warriors of Islam on the fronts of right against wrong. Imam Khomeini, with his words, gave them enthusiasm and self-confidence, and this led to the constant and tough presence of the people and warriors on the battlefields.

    Keywords: The words of Imam Khomeini, warriors of Islam, principles of teamwork, Imposed War
  • Rozita Sepehrnia *, Sayed Ahmad Hoseini Pages 101-120
    The purpose of this article is to identify the role of women in war photography in the field of soft power. The research method is qualitative and content analysis. The statistical population was photographers and experts in the field of war and 907 photographs of women in war. Data collection tools were done in the form of exploratory and semi-structured interviews. The extracted data were analyzed based on determining the frequency and in three aspects of representation variables, representation of concepts in photography and segregation of women's cultural role and by coding basic concepts organizing concepts and comprehensive concepts. Findings showed that the "cultural role of women" from the operational and executive aspects in four components cultural representations, manifestation of political-socio-cultural partnerships, motivational and effective in social interactions, empowerment and lifestyle production are considered.The results confirm that the cultural role of women in the escort of warriors, mourning and burial of martyrs, attending the shrines of martyrs and living in war zones, respectively, are among the highest subjects of representation of photographers during the war and welcoming freedmen to attend the shrine. Martyrs and the care of the families of martyrs and captives are effective indicators after the war. Strengthening the cultural role of women through visual arts should be a necessity of cultural policy. Because these images can be effective as an effective tool in strengthening the soft power of the country in the face of the policies of the domination system and the emergence of national security.
    Keywords: The role of women, sacred defense, photographic works, soft power
  • Timur Malmir, Fardin Hossein Panahi Pages 131-156

    War memoirs with their unique features, although considered sources of war history, are often classified into distinct categories of historical sources and texts. This issue is related to the special narrative features of these works, as in them the border between history and literature is always fluctuating. In this study, in order to identify the narrative features and components governing the narration of war memories, and also to investigate the hypothesis of the possibility of achieving a fundamental pattern in the narration of these memoirs, three memoirs were written by the Holy Defense Memoirs ( Babanzar, one of these days I reached puberty and Chezabeh) has been selected as a case study and the processes and effective components in the narration of these works have been studied and analyzed based on the theory of structuralism. The results of this study show the fundamental role of mental and synchronic patterns in shaping the "narrative" of war memories. The research method is descriptive-analytical and the data are collected by library method.

    Keywords: War memoirs, narrative, Collective mental patterns, Self, heroic acquaintance structure